ГАФУ ИТ БЕЗНЕ, ВЕНЕР!

Венерны җирләгәндә мин дә бар идем. Ул чакта үзем эшләгән «Красное знамя» шәһәр гәзитенә аның ту­рында тулы бер бит мәкалә яздым. Һәм бүген, 25 елдан соң, нәрсә язган булганмын икән ул чакта, дип кызык­сынырга булдым.

«Әлеге ерак һәм билгесез җирдәге сугыш – детек­тив роман түгел, ә усал чынбарлык. Телевизордан кулларына автомат тоткан солдатлар күренде, хәрби укуларны хәтерләтеп, танклар атышты, гәзит битләрендә Грозный ура­мында яткан үле гәүдәләр турында язылды… Бәла безне урап узар кебек иде. Ләкин…» - Венерны җирләү турындагы ре­портажны шулай башла­ганмын.

Аннары егетнең үзе турында язганмын. Аңа июльдә 19 гына яшь тул­ган булган.

- Венер безнең күз алдын­да үсте. Тиктормас, шук, күңелчәк иде. Ә иң мөһиме – кешелекле. Яхшы укыды, бернинди эштән дә курык­мады, - дип сөйли аның турында ул чактагы мәктәп директоры Зикаф Исламов.

Аның сүзләреннән шулай ук Венерның Сәгыйдә һәм Канәфи Шаһиевларның ике улларының зурысы булуын беләбез. Мәктәпне тәмамлау белән үк Венер Нефтекама машиналар төзү техникумына укырга керә. Укып бетерергә бер ел калгач, аңа армиягә чакыру килә. Ул чакта студентларны да армиягә алалар иде.

Венер танк гаскәрләренә эләгә. Ырымбур янындагы Тоцк шәһәрендә учебка үтә. Һәм танк команди­ры сыйфатында сержант званиесендә аны Чечняга җибәрәләр.

- Шаһиевның үлүе ту­рында без 30 гыйнвар­да иртән генә белдек – Уфадан шылтыраттылар. Үзебез беркая да шыл­тырата алмыйбыз, - дип сөйли хәбәрчегә район хәрби комиссары Ранис Гайнуллин.

Ул хәрби комиссарны мин яхшы хәтерлим: әдәпле кеше иде. Үзе дә Әфган сугышында булган. Һәм бу югалтуның бар тирәнлеген яхшы аңлый иде комиссар. Оборона министрлыгы вәкиле бу­ларак, Венерның туган-тумачасының ачуы да аңа эләкте.

- Нигә алар Чечняга эләкте? Сез бит Башкорт­станнан ерак җибәрмәскә сүз биргән идегез, - дип ябыштылар аңа.

Ә Венерның әти-әнисенә карау иң авыры иде. «Без улыбызны армиягә үз ая­клары белән җибәрдек. Нигә аны безгә табутта кайтардылар?» - күңеле әрнүдән тешләрен кысып һәм кинәт килеп төшкән кайгыдан иелгән башын улының үле гәүдәсенә са­лып, Канәфи абый бер­туктаусыз шулай кабатла­ды» - бу цитата тексттан алынды.

Фотохәбәрчебез Руслан Никонов төшергән фото гәзит битендә үзәк урынны алган һәм ана кешенең олы кайгысын төгәл чагыл­дырган.

Ул чакта мин Чечняга җибәрелгән яисә җибәреләчәк башка егетләрнең дә әти-әниләре белән сөйләшкәнмен икән. Алар балаларыннан хәбәр- хәтер юклыгына борчыла, ник ут эченә җибәрәләр, дип канәгатьсезлек белдерә.

Анда искә алган егетләр, бәхеткә, исән-сау әйләнеп кайтты. Щмма Венердан соң районга Чечня­дан тагын берничә табут кайтты. Аннары икенче Чечня кампаниясе бул­ды; үземнең туган-тумача, дус-ишләремнең уллары да сугышның ни икәнен күреп кайтты; ә Чечен Республикасында хәрби хәрәкәттә катнашканнар­ны халыкта «чеченнар» дип йөртә башладылар. Әмма Венер Шаһиев тер­роризм белән көрәшүнең кайгылы исемлеген баш­лап җибәрүче булуы белән истә калды.

Бүген мин, хәзер ул нин­ди кеше булыр иде микән, дип уйланып утырдым. Инде оныклары туган бу­лыр иде… Ә ул юк. «Гафу ит безне, Венер!» - дип аталган минем мәкаләм. Менә бүген дә мин шул сүзләрне кабатларга те­лим: гафу ит безне, Венер!